Lãnh thổ Việt Nam có hai ngã ba biên giới mang ý nghĩa đặc biệt về địa lý, chính trị và quốc phòng – an ninh. Một là Ngã ba Đông Dương – nơi tiếp giáp giữa Việt Nam, Lào và Campuchia, thuộc xã Bờ Y, tỉnh Quảng Ngãi (trước đây là Ngọc Hồi – Kon Tum). Hai là ngã ba biên giới Việt Nam – Lào – Trung Quốc tại A Pa Chải, xã Sín Thầu tỉnh Điện Biên (trước đây là xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên) – điểm cực Tây thiêng liêng của Tổ quốc.
A Pa Chải – Địa danh nơi cực Tây đất nước
Nằm tại tọa độ 22°24′02.58″ N, 102°08′38.06″ E theo định dạng DMS, bạn có thể dễ dàng xác định vị trí này trên Google Earth. Tọa độ này nằm trên đỉnh Khoang La San, cao 1.866 m – một địa danh miền núi xa xôi bậc nhất vùng Tây Bắc Việt Nam. Nơi đây có cột mốc số 0, đánh dấu ngã ba biên giới và phân định ranh giới lãnh thổ giữa ba quốc gia: Việt Nam, Lào và Trung Quốc
Cột mốc số 0 được ba nước thống nhất cắm mốc vào ngày 27/6/2005. Cột mốc được làm bằng đá granit, có hình lăng trụ cao 2m, đặt trên mặt bằng hình lục giác, bao quanh là khối vuông mỗi cạnh dài 5m. Ba mặt cột mốc được khắc quốc huy và chữ quốc ngữ của từng quốc gia; mỗi mặt quay về phía nước nào thì thể hiện chủ quyền lãnh thổ của quốc gia đó. Không chỉ mang giá trị pháp lý, cột mốc số 0 còn là biểu tượng thiêng liêng của chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ.
Hành trình đến vùng đất thiêng nơi biên cương
Từ Điện Biên Phủ, theo Quốc lộ 12 hướng về phía Bắc đến Na Sang (địa danh mới, trước đây là thị trấn Mường Chà) với quãng đường khoảng 53 km; tiếp đó rẽ sang Quốc lộ 4H, đi về hướng Tây qua Mường Chà – Chà Cang – Mường Nhé, tổng chiều dài khoảng 195 km để đến A Pa Chải. Trường hợp tiếp cận từ Sa Pa, theo Quốc lộ 4D đi về hướng Tây, vượt qua các đèo Trạm Tôn, Giang Ma, Hồng Thu Mán đến Pa Tần (khoảng 125 km), sau đó tiếp tục theo Quốc lộ 4H qua Bum Tở – Pắc Ma – Mù Cả – Phìn Khò với quãng đường khoảng 210 km để đến A Pa Chải. Đoạn đường cuối cùng từ Đồn Biên phòng A Pa Chải đến cột mốc số 0 dài khoảng 11 km.
Nhờ hạ tầng giao thông được cải thiện đáng kể, hiện nay toàn bộ cung đường có thể di chuyển bằng xe 29 chỗ. Xe đã có thể lên đến sườn núi Khoang La San, khu vực Cột Cờ; dự kiến đến hết quý I/2026, tuyến đường sẽ tiếp cận được chân bậc thang leo bộ 519 m bậc dẫn lên cột mốc số 0.
Để lên đỉnh núi và tiếp cận cột mốc số 0, mọi đoàn công tác hay du khách đều phải được sự cho phép và có cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng 317 dẫn đường. Việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về quản lý và bảo vệ biên giới không chỉ nhằm bảo đảm an toàn, mà còn thể hiện ý thức tôn trọng và gìn giữ chủ quyền lãnh thổ quốc gia.
Bảo vệ chủ quyền gắn với ổn định an ninh và đời sống vùng biên
Với vị trí địa lý đặc biệt nơi ngã ba biên giới Việt Nam – Lào – Trung Quốc, A Pa Chải giữ vai trò chiến lược trong công tác bảo vệ chủ quyền và an ninh biên giới phía Tây Bắc của Tổ quốc. Đây là khu vực tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp liên quan đến an ninh, trật tự và hoạt động qua lại biên giới, đòi hỏi sự hiện diện thường xuyên và tinh thần cảnh giác cao của các lực lượng chức năng. Trong mọi hoàn cảnh, Bộ đội Biên phòng luôn là lực lượng nòng cốt, ngày đêm bám trụ, tuần tra, kiểm soát đường biên, mốc giới, kịp thời phát hiện và xử lý các tình huống phát sinh.
Song song với nhiệm vụ bảo vệ biên giới, A Pa Chải còn là không gian sinh sống lâu đời của hơn 350 hộ đồng bào dân tộc Hà Nhì thuộc 11 bản của hai xã biên giới Sín Thầu và Sen Thương. Những năm qua, cùng với các cấp, các ngành, lực lượng Bộ đội Biên phòng đã tích cực tham gia phát triển kinh tế – xã hội, xóa đói giảm nghèo, ổn định dân cư, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân vùng biên.
Việc hình thành lối mở biên giới A Pa Chải – Long Phú, kết nối với huyện Giang Thành, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), đã tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động giao lưu, buôn bán và thăm thân của cư dân hai bên biên giới. Điều này góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, đồng thời tăng cường mối quan hệ hữu nghị, hòa bình và hợp tác. Trong bối cảnh đó, hình ảnh những người lính quân hàm xanh băng rừng, vượt núi, âm thầm canh giữ từng cột mốc giữa đại ngàn tiếp tục là biểu tượng sinh động của tinh thần trách nhiệm, sự hy sinh và lòng trung thành tuyệt đối với Tổ quốc.
Phát triển du lịch tại A Pa Chải – tiềm năng và định hướng
Cùng với sự phát triển của hạ tầng và đời sống xã hội, A Pa Chải những năm gần đây đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách yêu thích du lịch trải nghiệm, khám phá và tìm hiểu về chủ quyền lãnh thổ. Du lịch tại A Pa Chải không mang tính đại trà, mà chủ yếu phát triển theo hướng du lịch về nguồn, trải nghiệm, du lịch cộng đồng và du lịch gắn với giáo dục truyền thống yêu nước.
Du khách đến A Pa Chải không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng nguyên sinh, mây núi trập trùng nơi cực Tây Tổ quốc, mà còn được tận mắt chứng kiến cột mốc biên giới thiêng liêng, tìm hiểu đời sống văn hóa độc đáo của đồng bào Hà Nhì và vai trò của lực lượng Bộ đội Biên phòng trong bảo vệ chủ quyền quốc gia. Tuy nhiên, đến nay du khách nước ngoài vẫn chưa được phép đến A Pa Chải do đây là khu vực biên giới đặc biệt quan trọng về quốc phòng – an ninh, tiếp giáp với hai quốc gia Lào và Trung Quốc. Việc kiểm soát chặt chẽ hoạt động ra vào nhằm đảm bảo an ninh, trật tự, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, đồng thời giữ gìn sự ổn định đời sống của cộng đồng dân cư bản địa cũng như hoạt động quản lý biên giới của lực lượng chức năng.
Vai trò của Exotic Việt Nam trong phát triển du lịch biên giới
Trong quá trình kết nối và quảng bá hình ảnh A Pa Chải, các doanh nghiệp lữ hành đóng vai trò cầu nối quan trọng giữa du khách và vùng đất biên cương. Trong đó, Exotic Việt Nam là một trong những đơn vị tiên phong tổ chức các chương trình du lịch khám phá, trải nghiệm vùng sâu, vùng xa và khu vực biên giới, trong đó có hành trình đến A Pa Chải.
Thông qua việc xây dựng các chương trình du lịch có tổ chức, tuân thủ nghiêm các quy định về quản lý biên giới, Exotic Việt Nam đã góp phần đưa du khách đến với A Pa Chải một cách an toàn, có định hướng và giàu giá trị trải nghiệm. Các chương trình du lịch không chỉ dừng lại ở việc chinh phục điểm cực Tây, mà còn lồng ghép nội dung tìm hiểu lịch sử cột mốc biên giới, đời sống văn hóa địa phương và ý nghĩa thiêng liêng của chủ quyền lãnh thổ.
Phát triển du lịch tại A Pa Chải phải luôn đặt trong mối quan hệ chặt chẽ với nhiệm vụ quốc phòng – an ninh. Khi được quản lý và tổ chức tốt, du lịch không chỉ góp phần phát triển kinh tế – xã hội vùng biên giới, mà còn trở thành kênh tuyên truyền hiệu quả, giúp lan tỏa tình yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc và nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia.
